Prof. Dr. İ. Tayfun Uzbay doc Nöropsikofarmakoloji: Akılcı Nöropsikiyatrik İlaç Kullanımı

Merkezi sinir sistemini etkileyen ilaçlar genellikle psikotrop veya nörotrop ilaçlar olarak adlandirilirlar ve etkilerini dogrudan merkezi sinir sistemi u¨zerinden olustururlar. Gu¨nu¨mu¨zde beyini etkileyen yeni hastaliklarin kesfedilmesi ve bilinen hastaliklarin etki du¨zenekleri ile iliskili yeni verilerin elde edilmesine paralel olarak bu hastaliklarin tedavisinde kullanilan ilaçlarin sayilari ve kullanim alanlari da giderek artmaktadir. Beyin kökenli birçok hastaligin ilaçla tedavisi kroniktir ve yillarca su¨rebilmektedir. Sizofreni ve epilepsi gibi bazi hastaliklarin tedavisinde ise ömu¨r boyu ilaç kullanimina gereksinim duyulabilmektedir. Her ilaçta oldugu gibi, merkezi sinir sistemi ilaçlari da gerekli yasal izinleri alarak reçetelenmeye basladiginda, bilgilerimiz kisitli sayida insan u¨zerinde gerçeklestirilen çalismalarda elde edilen verilere dayanir. Ilaç daha genis bir popu¨lasyonda kullanilmaya baslandiginda ve zaman içinde olumlu veya olumsuz yönde birçok yeni bilgi ortaya çikar. Ilaçlarin baska ilaçlarla etkilesmesine yönelik bilgilerimiz de ancak klinikte yaygin olarak kullanilmaya baslandiklarinda ve bazen oldukça uzun su¨reler içinde yeterli du¨zeye gelebilmektedir. Psikotrop ilaçlarinin bu¨yu¨k çogunlugunun yeni olmasi bunlarin birbirleri ile ve baska ilaçlarla etkilesmeleri ile iliskili bilgilerin bilinen eski ilaçlara göre daha kisitli olmasina ve mevcut bilgilere hizli ulasimin gu¨çlesmesine neden olmaktadir. Akilci ilaç kullanimi kisaca ilacin dogru yerde, dogru zamanda, dogru kisiye ve dogru dozda verilmesi olarak tanimlanabilir. Gebeler ve emzirenler ilaçlarin teratojenik etkileri ve su¨t yolu ile bebege geçerek olusturabilecekleri olumsuz etkiler bakimindan ilaç kullanimi için riskli gruplardir. Gebelerde ve emzirenlerde psikotrop/nörotrop ilaç kullanimi yarar/zarar öngöru¨su¨ çerçevesinde bazen zorunlu olabilmektedir. Bu durumda bu ilaçlari reçeteleyen hekimin riski en aza indirebilecek ilaci tercih etmesi oldukça önem kazanmaktadir. Gebeler ve emzirenler disinda çocuklar ve yaslilar ile ikincil hastaliklari olanlar da psikotrop/nörotrop ilaç kullanimi açisindan dikkat edilmesi gereken gruplarin basinda gelirler. Bu kitap nöropsikiyatrik hastaliklar için psikotrop ilaç reçeteleyen hekimler ve bu ilaçlar ile iliskili kullanim gu¨venligi hakkinda hizli ve geçerli bilgi edinmek isteyen saglik alani çalisanlari için hazirlanmistir. Bu yönu¨ ile kitabin özellikle nöropsikiyatri ilaçlariyla iliskili saglik personeli için faydali olacagina inaniyorum.