Vedat Tüfekçi epub Milli Mücadelede Türkiye Yahudileri

16. yy. Endülüs devletinin son bakiyelerinin Kastilya-Aragon Katolik ittifaki tarafindan temizlenmesi, dogu-bati iliskileri tarihinde Iber Müslümanlari için oldugu kadar, Yahudi cemaati içinde bir dönüm noktasidir. Katolik krallar tarafindan zorunlu din degistirme ve sürgüne mecbur edilen Endülüs Müslümanlari Kuzey Afrika’ya göç ederken, 2. Beyazid’in fermaniyla Ispanya’dan sürgün edilen Seferad Yahudilerine Osmanli devletinin siginma hakki vermesiyle, Osmanli topraklari önemli bir Yahudi cemaat merkezi olur. Yüzyillarca sürecek bir birlikte yasama örnegini olusturan Yahudi cemaati, elden geldigince Türk Devleti ile çatismamaya özen göstermekle diger (Ermeni ve Rum) etnik unsurlardan farklilik gösterir. Ancak, Osmanli Devletinin çöküsüyle, yeni bir devletin kurulus asamasinda hemen her etnik unsurun bir takim hak iddiasina düstükleri dönem, Yahudi cemaati içinde de bir takim farkli seslerin ortaya çikmasina yol açar. Yerlesik Yahudi cemaati, Türklerin çöküs ve yeniden ayaga kalkma çabalari esnasinda kendi içinde ikiye bölünerek, bir kismi millî mücadeleyi desteklerken, cemaate disaridan katilan Siyonist kanat milli mücadelede emperyalistler yaninda yer alir. Genel olarak tarafsizliklarini korumaya çalisan Yahudi cemaati, milli mücadelenin basariya ulasmasiyla, yeni Cumhuriyet rejimiyle uyum saglamasi, dönemi içinde basin ve yayin organlarinda ciddi tartismalari da beraberinde getirecektir. Bu çalisma, Osmanlidan Cumhuriyete geçis döneminde Türkiye Yahudilerinin sergiledikleri tavri ele almaktadir.