Joseph Roth doc Listy z Polski

Pierwsze polskie wydanie prac dziennikarskich Rotha bedacych owocem jego podrózy do Polski, która odwiedzal wielokrotnie.,,Po-wojenna felietonistyka Rotha do rzeczywistosci z pietnem rozpadu i glebokich podzialów, uprzedzen i nienawisci, próbuje wprowadzac ton konstruktywnego dzialania, zawiazywac nici porozumienia, oddawac glos innemu. «Wiedzielismy juz - pisal Stefan Zweig, przyjaciel i dobroczynca Rotha - ze pod jego oszalamiajaca technika pisarska pulsuje wszechobecny zmysl empatii, który potrafi zglebic najtajniejsze miejsca ludzkiego bytu». Nie sposób jednak nie zauwazyc, ze zycie wprowadza do tych tekstów równiez ton sceptycyzmu, który z czasem przemienial sie bedzie w desperacka rezygnacje. Kongenialny opis niemiecko-polskiego przejscia granicznego, roziskrzony humorem, bystra obserwacja zycia i poetyckim rozmachem metafor, zostaje zderzony z refleksja o granicy, na której «powraca sceptycyzm», bowiem w nowym panstwie polskim «resentyment silniejszy jest niz doswiadczenie, a karmiona romantycznymi wyobrazeniami tradycja ma wiecej wagi niz naoczne dowody». Powodów do sceptycyzmu Rotha bylo oczywiscie znacznie wiecej. Ich najwazniejszym zródlem nie byly osobiste tragedie pisarza. Zweig pisze o tryumfie «Antychrysta na Ziemi: pryncypialne zlo, nienawisc, gwalt i klamstwo - to wlasnie przeksztalcilo jego zycie w pasmo nieustajacej rozpaczy». (ze wstepu Krzysztofa Czyzewskiego),,Nie wszystkie uwagi pisarza stracily swoja? aktualnos´c´. Przemierzal «stara? ziemie? i nowe pan´stwo». Ziemia byla mu bliska, pan´stwo obce. Granice, na temat granic wiedzial Roth znacznie wie?cej niz jego koledzy po piórze, przecie?ly stara? Europe?. Zdania, w których pisze o zjednoczonej Europie, wprowadzaja?c przy tym rozróznienie pomie?dzy idea? a jej realizacja?, brzmia? jak przepowiednia naszej przyszlos´ci". (Krzysztof Lipinski)