Emrah Safa Gürkan doc Ezbere Yaşayanlar

“Özgünlük” ve “yeni”nin sürekli övüldügü bir çagda, detaylarda ne kadar ayrissak da, temelde birbirimize çok benziyoruz. Sadece birbirimize benzemekle kalmiyoruz; bizden önceki nesillerden de o kadar farkli degiliz. Teknolojinin ve modernitenin getirdigi tüm yeni imkânlara ragmen birçok aliskanligimizdan vazgeçemiyoruz. Benzer durumlarda benzer tepkiler gösteriyor, âdeta ezbere yasiyoruz. Ve bunu degismedigimizin pek de farkinda olmadan yapiyoruz. Gözlemlemenin, sorgulamanin, tutarli fikirler gelistirmenin sancili sürecine katlanmaktansa reklamvari sloganlarla özgünlügü yakalayabilecegimizi saniyoruz. Ve sonunda her tembel ögrenci gibi sinifta kaldigimizda hocayi suçluyoruz. Iste Ezbere Yasayanlar, bir türlü vazgeçemedigimiz aliskanliklarimizin tarihî arka planiyla birlikte antropolojik, sosyolojik ve psikolojik kökenlerini irdeliyor. Bizim gibi olmayanlara neden tahammül edemiyor, yabancidan ve farklidan neden korkuyoruz? Insanlari niçin konusma tarzina göre yargiliyor, argo kullananlara ya da aksanli konusanlara niçin yukaridan bakiyoruz? Su rasyonalite çaginda neden hediye aliyoruz ve birbirimize bir seyler ismarliyoruz? Niçin dedikodu yapmaktan vazgeçemiyoruz? Son elli yilda birçok hak edindikleri halde kadinlar neden erkeklerden farkli meslekler tercih etmekte israr ediyor? Bunca bilimsel gelismeye ragmen neden hâlâ fala ve büyüye inaniyoruz? Yukaridaki sorulara cevap ararken anekdot denizinde bogulmadan diyardan diyara kosup çagdan çaga savrulacagiz. Tas Çagi’ndan modern zamanlara, Kalahari Çölü’nden Trobriand Adalari’na, Güney Sudan’dan Alp Daglari’na, Çin’den Aztek diyarlarina keyifli bir yolculuga çikmaya, Evliya Çelebi’den Torquemada’ya, James Cook’tan Samhat’a, Kraliçe Njinga’dan Imparatoriçe Irene’ye, konusan sempanzelerden Akilli At Hans’a, yamyamlardan hadimlara birçok ilginç karakterle tanismaya hazir misiniz? Ezbere Yasayanlar’da iki yüz bin yillik insanlik mirasinin ortaya koydugu birbirinden degisik toplum ve kültüre yönelerek davranislarimizi sekillendiren ana etmenleri inceleyecek; kültürle biyoloji, geçmisle gelecek, gelenekle yenilik arasindaki çekismeyi merkeze alarak, sartlarin aliskanliklarimizi ne noktaya kadar degistirebildigini tetkik edecek ve dogamiza ne kadar hükmedebildigimizi görecegiz.