Ahmet Uğur doc Asafname : Lütfi Paşa

Lütfi Pasa (1488-1563) Osmanli padisahlarindan Yavuz ve Kanuni’ye hizmet etmis ve Kanuni’nin kizkardesi ile evlenmis, sadece devlet adami degil ayni zamanda karada ve denizde yapilan savaslara katilmis bir ordu komutanidir. Veziriazamligi zamaninda ilk yaptigi islerden biri, Koca Sinan’i mimarliga tayin etmesidir. Basarili bir yönetici olarak tarihe geçmesinin sebebi ise onun hem dünya ve hem de din ilimlerini bilip uygulayan bir kimse olmasidir. Pasa, çok zeki ve kurnaz bir kimse degil, fakat olaylari iyi inceleyen, arastiran ve çözümleri için, acil ve önleyici çareler bulan, sogukkanli bir vezirdir. Saray entrikalarina hiç karismamistir. Her zaman olaylarin üstünde ve disinda kalmistir. Pasa, 1541’de emekli olup çiftligine çekildikten sonra, eserlerini vermeye baslamistir. Asafnâme’de bu devirde verilen eserlerdendir. Bu ileri görüslü devlet adami, eserinde, teorik ögütlerde bulunmaz, uygulamasi mümkün ve yapilabilecek olan seyleri önerir. Cemiyetin bütün sorunlarina hakim bir devlet adami olarak, olaylari tam ve eksiksiz bir sekilde degerlendirir. Sebep ve neticeler arasinda baglar kurar. Toplum zincirinin bütün halkalarinin yerini, önemini ve yoklugundan dogacak tehlikeleri belirtir ve bize sunar. Bunlari yaparken, geçmisten örnekler alir ve onlardan dersler çikarir. Ali Emirî'nin naklettigine göre Sehi Bey Tezkiresi’nde Pasa hakkinda su sözler geçer: “Sultan Selim hazretlerinin himayesinde yetismisti. Huzûr-i seriflerinde gayet makbul olanlardan biriydi. Seriati uygulayan, adaletli, fazilet sahibi ve iyi hasletli, melek huylu, Yûsuf peygamber gibi güzel yüzlü, haya ve edebi kusanmis, zekasi ve ileri görüslülügü ile ilim elde ederek yüce mertebeler elde etmisti. Ibadetlerine düskün olan bu zat, ilim ve marifet sahiplerini seven hüner sahibi bir vezirdir... Lütfi Pasa, sadrazam olunca bütün bid’atleri ortadan kaldirdi. Memleket halki huzur bulup kendisine hayir dualar ettiler. Her vechile övülmeye layik ahlâki ve herkes tarafindan begenilmis vasiflari benzersiz, nihayet derecede âlisân, cesur, devlet sahibi, tabiati selim ve zihni müstakim olup uyanik yapisi ve zihninin sanatkarligi cihetinden parlak ve gösterisli siirleri ve süslü sözleri vardi.”