Ferudun Ata epub Süleymaniyeli Nemrut Mustafa Paşa: Bir İşbirlikçinin Portresi

Mütareke döneminin ilginç sahsiyetlerinden birisi olan Nemrut Mustafa Pasa, aslen Süleymaniyeli Babanzade ailesine mensup olup, Osmanli ordusunda Mirlivaliga kadar yükselmistir. Balkan Savaslarindan sonra Ittihatçilar tarafindan emekliye sevk edilen subaylardandir. Mustafa Pasa, Mütareke döneminde Ermeni Tehciri davalari için kurulan Divân-i Harb-i Örfî Mahkemelerinde önce üye, Damat Ferit Pasa’nin sadrazam olmasiyla da söz konusu mahkemenin baskanligina getirilmistir. Ittihat ve Terakki, Yozgat, Trabzon, Elazig ve Urfa Mutasarrifi tehciri davalarinda üyelik ve baskanlik görevlerinde bulunmustur. Bu davalarda hukuku hiçe sayan ve son derece sert ve acimasiz davranislari sebebiyle Nemrut Mustafa veya Kürt Mustafa diye söhret bulmustur. Bu davalarda dinledigi yalanci sahitler araciligiyla saniklara idam dahil agir cezalar verilmesinde son derece etkili olmustur. Daha sonra bu davalarda yaptigi suiistimaller ortaya çikinca kendisi de mahkûm olmus, ancak Padisah Vahdettin tarafindan affedilmistir.On günlük Bursa Valiligi sirasinda, buradaki Millî Mücadele hareketini engellemek için yogun bir çaba sarfeden Nemrut/Kürt Mustafa Pasa, I. Dünya Savasi’nda sehit olan Türk askerleri için; “onlar sehit degil, köpek ölüsünden farklari yoktur” diyecek kadar hissiyatini kaybetmis birisidir. Ayrica mahkeme baskanligi sirasinda Mustafa Kemal ATATÜRK dahil, bütün Kuva-yi Milliye önderlerini vicahen ve giyaben idama mahkûm etmistir. Nemrut Mustafa Pasa, Lozan Antlasmasi geregi 150’likler listesi içinde yer almis, 1936 yilinda da Süleymaniye’de ölmüstür.